Meer circulair bouwafval in Brussel

In Brussel vertegenwoordigt het bouwafval ongeveer 650.000 ton per jaar. Op Europees niveau is de bouwsector goed voor de helft van de extractie van grondstoffen. Elk bouwproject heeft een impact op het milieu die de komende jaren drastisch zal moeten worden verminderd om tegen 2050 koolstofneutraal te zijn.

De waardeketen van de bouw en renovatie omvat verschillende actoren, zoals de architect, de publieke of particuliere klant, het bedrijf, de logistiek, de vakman. Gezien de huidige uitdagingen, zoals de vermindering van afvalproductie en bevordering van de circulaire economie, moet elke ontwikkeling binnen de sector met een gespecialiseerd aanpak worden benaderd.

Een van de hefbomen die sinds enkele jaren in Brussel wordt bestudeerd, is de audit van het hergebruik van materialen vóór de sloop of renovatie van een gebouw. Deze audit maakt het mogelijk de materialen te identificeren, te karakteriseren, te lokaliseren en te anticiperen op het hergebruik, de recyclage, op of buiten de site, in het bouw-/renovatieproject. Sommige Brusselse actoren zijn op Europees niveau erkend voor hun expertise op dit gebied.

Deze audits zijn momenteel niet verplicht, maar zouden dat in de komende jaren wel moeten worden. Tegenwoordig kunnen tijdens deze audits dankzij bezoeken ter plaatse en analyses van deskundigen rapporten worden geformaliseerd die bestaan uit Excel-bladen met de kenmerken van de materialen en hun plaats in het gebouw. Dit is een zeer goed begin, maar het is eerder kleinschalig en maakt het nog niet mogelijk het proces te industrialiseren of voldoende gegevens te verzamelen om een kritische massa te bereiken die de sector zal doen omslaan.

Er zijn andere benaderingen in opkomst, zoals het gebruik van scanners en drones om de bezoeken te versnellen, en de organisatie van open source databanken om de oprichting van een regionale databank en de uitwisseling van informatie te bevorderen. De oprichting van een dergelijke databank over bouwmaterialen zou het mogelijk maken de eerste bouwstenen van een Brusselse digitale tweeling te creëren, waarbij elke actor het depot van materiaal in voorraad zou kunnen identificeren en zou kunnen anticiperen op het gebruik ervan in zijn bouw-/renovatieproject. Deze databank moet een kritische massa bereiken zodat de materialen te allen tijde beschikbaar zijn (met een minimumaantal bouwplaatsen in uitvoering in de databank). Pas dan kan bouwafval worden geïntegreerd in de cycli van hergebruik en recycling.

Voorlopig worden de hergebruiksaudits die projectleiders uitvoeren om hun milieueffecten te beperken, nog niet gedeeld, waardoor de oprichting van deze gemeenschappelijke gegevensbank en het bereiken van deze kritische massa worden beperkt. Deze toekomst is echter technisch mogelijk, de Brusselse actoren zien het belang ervan in voor sommigen, maar een collectieve aanpak om het in te voeren moet nog worden geformaliseerd.